Solunum ve Fotosentez

Solunum ve fotosentez olayları temelde canlıların yaşamlarını sürdürebilmek amacıyla gerçekleştirdikleri iki olaydır. Fotosentez olayı bitkilerin güneş ışığı gördükleri zaman tüketecekleri besinleri kendileri tarafından üretilmesini sağlamaktadır. Solunum ise bitkiler dışında kalan diğer tüm canlılar tarafından gerçekleştirilen ve tüketilen besinlerin oksijen kullanılarak yanması sonucunda enerji elde edilmesi olayıdır. Her iki olay da yaşamın sürdürülmesinin temelini oluşturmaktadır.

Fotosentez olayını önem derecesi oldukça yüksektir çünkü tepkime sonucunda hem bitkiler için besin oluşumu olmakta hem de solunumun gerçekleşebilmesi için gerekli olan karbondioksit oluşmaktadır. Başka bir deyişle bitkiler dışında kalan tüm canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için solunum yapmak zorundadırlar, solunumun gerçekleşebilmesi için de fotosentezin yapılması mutlak olarak gerekmektedir. Fotosentez ve solunum olayları için birbirlerinin tersi iki olay tanımlaması yapılabilir. Canlıların canlılıklarını devam ettirebilmeleri için temel iki gereksinimden söz edilebilir, bunlar enerji ve besin olarak sınıflandırılmaktadır. Canlı hücrelerin aldıkları besinleri oksijen kullanarak veya oksijen kullanmadan yapıtaşlarına parçalamaları ve sonuç olarak enerji elde etmelerini sağlayan bu iki olay oksijenli solunum ve oksijensiz solunum olayları olarak sınıflandırılmaktadır. Fotosentez olayı bu iki kimyasal olaydan farklı olarak sadece güneş ışığı varlığında gerçekleşmektedir. Fotosentezin yapılabilmesi için bitkilerin ışık dışında topraktan su ve gerekli mineraller, havadan solunum sonucunda ortaya çıkan karbondioksiti almaları gerekmektedir. Makalenin sonunda verilen solunum ve fotosentez olaylarına ait farklar konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.

Eğer kısaca özetlemek gerekirse solunuma canlının oksijen alarak dış ortama karbondioksit vermesi, fotosentez olayına da dış ortamdan karbondioksit alınması ve oksijenin dışarı verilmesi diyebiliriz. Vücudumuzda adalelerin ve kalbin çalışmasını ve bedendeki kimyevi tepkimelerin gerçekleşmesi imkânını sunan bu enerji, hayvansal ve bitkisel besinlerden alınır. Tüm besinlerdeki enerjinin önceki kaynağı ise güneştir. Geceleri dünyada bulunduğumuz yer güneş ışıklarını alamaz. Sabah vakti bu ışıkların alınmaya başladığı süredir, güneş ışıkları düşünce fotosentezde bu ışık enerjisini kimyevi enerjiye dönüştürür. Bitkinin dokularını yenilemesi ve büyümesi bu enerjiye bağlıdır. Nebat bu enerjiden faydalanarak gelişmesini sürdürürken, bir kısmını de kimyevi enerji biçiminde hücrelerinde depolar. Bir birey ya da hayvan bu bitkiyi yediğinde, bitkinin içerisinde depolanan enerjiyi de almış olabilir. Böylelikle vücudunda bulunan kimyevi tepkimeleri sürdürür ve bu enerjiyi dokularında saklar.