Fotosentez ve Oksijenli Solunum; Bitkiler açısından önemlidir. Çünkü
fotosentez ve oksijenli solunum yapamayan bitkiler yaşamlarını sürdüremez. Yeşil renkli olan bitkilerin karbondioksit ve suyu ışık enerjisiyle organik besine dönüştürmesine
fotosentez denir. Bitkiler bu besinle yaşamaya devam ederler. Ekolojik denge içerisinde bitkilerin varlığı diğer canlıların da var olabilmesi açısından gereklidir.
Fotosentez yapan canlılara fotosentetik organizmalar denir. Fotosentezin gerçekleşebilmesi için canlı organizma (Bitki), ışık, su, klorofil, karbonhidrat gerekmektedir. Yeşil renkli olan klorofil içerikte yapraklar ışıktan aldıkları güçle besin elde ederler. Bu besin bitkinin bütününe gönderilir yani karbondioksit alınan ışıkla karbonhidrat ve nişastaya dönüşmüş olur.
Fotosentezin formülü şöyledir
6CO2+6H2O+Işık Enerjisi+C6H12O6+6O2 (6 Karbondioksit, 6 Su, Işık Enerjisi+ Glikoz+12 Oksijen)
Fotosentez yapan canlıların olması oksijen dengesini sağlanması açısından da önemlidir.
Oksijenli Solunum
Canlıların ortak özelliklerini şöyle sayabiliriz: Beslenme, hareket etme, solunum, boşaltım, üreme, büyüme, hücre yapısı, çevresel uyarılara tepki verme, metabolizma ve uyum gibi. Oksijenli solunum yapan birçok canlı bulunmaktadır. Oksijenli solunum canlılar dünyasında hayati önem taşımaktadır. Bir canlının hayatını sürdürebilmesi için enerjiye ihtiyacı bulunmaktadır.
Bundan dolayı canlılar besini enerjiye dönüştürmektir. Bu dönüştürmeye hücre solunumu veya solunum denmektedir. Canlıların vücudundaki besinlerin organik olanları oksijen kullanılarak ATP elde edilmesini sağlamaktadır. Buna
oksijenli solunum denir. Bazı canlılar hücre solunumunu oksijenli olarak gerçekleştirmektedir. Bazı canlılar ise oksijensiz olarak solunumu gerçekleştirmektedir.
İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, mantarlar ve bakteriler oksijenli solunum yapmaktadır. Bunlardan bitkiler fotosentez yoluyla oksijeni kullanır iken, mantarlar fotosentez yapmadan oksijen kullanan canlılardandır. Oksijenli solunum, sadece akciğer organlarıyla değil aynı zamanda solungaç organlarıyla, trake veya deri organlarıyla da oksijenli solunum yapan canlılar bulunmaktadır. Oksijenli solunum yapan canlılara örnek olarak şunlar verilebilir: memeli canlılar, kuşlar, solucanlar, balıklar, çiçekler.
Oksijenli Solunumun Belirgin Özellikleri Nelerdir?
- Bitkiler solunumda ortaya çıkan su ve karbondioksiti fotosentezde kullanır. Fotosentezde elde ettikleri besini ve oksijeni ise solunumda kullanırlar. Bitkiler gündüz fotosentez ve solunum gece ise solunum yaparlar.
- Oksijenli solunumda enerji kazanımı fazladır.
- Bitkiler yapraklarındaki pigmentler sayesinde oksijen alışverişini sağlamaktadır. Deri solunumu yapan canlıların bazılarında dolaşım ve kan sistemleri bulunmamaktadır.
- Bazı canlıların solunum pigmentleri yoktur. Vücut hareketleri veya kanatlarla solunum yapabilmektedirler.
- Solunum organları oksijen alışverişini sağlayabilecek incelikte ve yapıdadır.
- Solunum organlarının yüzeyleri genişleyebilme özelliğine ve nemli bir yapıya sahip olduğundan solunuma uygundur.
- Her ne kadar birçok canlı oksijenli solunum yapsa da canlıların her bir türü solunumu farklı şekilde ve düzeyde gerçekleştirmektedir.
